AB’nin Yeni Ambalaj ve Ambalaj Atıkları Yönetmeliği (2025/40) Yürürlüğe Girdi…
Avrupa Birliği (AB), sürdürülebilir ambalajlama ve atık yönetimi alanında çevresel sorumluluğu güçlendirecek önemli bir adım attı. 22 Ocak 2025 tarihinde kabul edilen (AB) 2025/40 sayılı Ambalaj ve Ambalaj Atıkları Yönetmeliği, ambalaj atıklarının azaltılması, geri dönüşüm süreçlerinin iyileştirilmesi ve sürdürülebilir üretim uygulamalarının teşvik edilmesi amacıyla hazırlanmıştır.
Uzun yıllardır yürürlükte olan 94/62/EC sayılı Direktif’in yerini alan yeni düzenleme, 11 Şubat 2025 tarihinde yürürlüğe girmiş, 12 Ağustos 2026 tarihinden itibaren ise bağlayıcı hale gelmiştir. Ayrıca, 97/129/EC sayılı Karar da 12 Ağustos 2028 itibarıyla yürürlükten kaldırılacaktır.
Yönetmeliğin Amacı ve Kapsamı
Yeni düzenleme, ambalajların üretiminden geri dönüşümüne kadar tüm yaşam döngüsünde çevreye duyarlı bir yaklaşımın benimsenmesini hedeflemektedir. Bu kapsamda yönetmelik:
• Ambalaj atıklarının azaltılması,
• Geri dönüştürülmüş malzeme kullanımının artırılması,
• Etiketleme standartlarının AB genelinde uyumlaştırılması,
• Kimyasal içeriklere yönelik daha sıkı denetimlerin getirilmesi
gibi temel hedefleri içermektedir.
Ayrıca, mevcut ağır metal kısıtlamaları genişletilerek PFAS (perflorlu ve poliflorlu alkil maddeler) gibi çevre ve insan sağlığı açısından riskli kimyasallara da sınırlamalar getirilmiştir.
Geri Dönüşüm ve Ambalajda Geri Dönüştürülmüş Malzeme Kullanımı
Yönetmelik, piyasaya sürülen ambalajların geri dönüştürülebilir şekilde tasarlanmasını ve geri dönüşüm tesisleriyle uyumlu olmasını zorunlu kılmaktadır.
• Plastik ambalajlar için minimum geri dönüşüm oranları tanımlanmıştır. Bu oranlar 2030’dan itibaren kademeli olarak artacak ve 2040 yılına kadar plastik ambalajların en az %65 oranında geri dönüştürülmüş malzemeden üretilmesi hedeflenecektir.
• Üreticiler ve ithalatçılar, ambalajların ağırlık ve hacmini minimum seviyede tutmakla yükümlüdür. Bu doğrultuda maksimum boş alan oranı %50 olarak belirlenmiştir.
• Tüketicilerin atıkları doğru şekilde ayırabilmesi için açık, anlaşılır ve uyumlu etiketleme sistemi zorunlu hale getirilmiştir. Etiketlerde malzeme türü, geri dönüşüm talimatı ve gerekirse QR kodu yer almalıdır.
• Üreticiler, tüm geri dönüştürülebilirlik ve etiketleme gerekliliklerine uyum sağlamakla yükümlü olup, AB standartlarına uygunluk belgelerini saklamakla sorumludur.
Ambalajdaki Kimyasal Maddelere İlişkin Kısıtlamalar
Yeni yönetmelik, çevre ve insan sağlığı açısından risk oluşturan maddelere yönelik mevcut sınırlandırmaları koruyarak aşağıdaki düzenlemeleri getirmiştir:
• Ambalaj ve bileşenlerinde kurşun, kadmiyum, cıva ve altı değerlikli krom toplam konsantrasyonu 100 mg/kg’ı geçemez.
• 12 Ağustos 2026 itibarıyla, limitleri aşan PFAS içeren gıda ile temas eden ambalajlar AB pazarına sunulamayacaktır.
Bu düzenlemeler, hem tüketici güvenliğini sağlamak hem de çevresel kirliliği azaltmak amacıyla uygulanacaktır.
Uygunluk ve Denetim Süreci
Yönetmelik, üreticiler ve ithalatçılar için çeşitli uygunluk yükümlülükleri de getirmektedir:
• Üreticiler, ambalajlarının yönetmeliğe uygunluğunu belgeleyen bir “Uygunluk Beyanı” hazırlamak zorundadır.
• AB standartlarına uygun ambalajlar, otomatik olarak yönetmelikle uyumlu kabul edilecektir.
• Akredite kuruluşlar tarafından gerçekleştirilecek uygunluk değerlendirmeleri; test, sertifikasyon ve periyodik denetim süreçlerini kapsayacaktır.
Sonuç: Avrupa’da Sürdürülebilir Ambalaj Dönemi Başlıyor
AB’nin 2025/40 sayılı Ambalaj ve Ambalaj Atıkları Yönetmeliği, Avrupa’daki ambalaj sektörünü daha çevreci, verimli ve sürdürülebilir bir yapıya dönüştürmeyi hedefleyen kapsamlı bir düzenlemedir.
Yeni kurallar, üreticilerden perakendecilere kadar tüm paydaşlara kaynak verimliliği, çevresel sorumluluk ve sürdürülebilirlik alanlarında daha fazla yükümlülük getirmektedir.
Bu kapsamda yönetmelik, yalnızca AB ülkeleri için değil, AB ile ticaret yapan tüm üretici ve ihracatçı firmalar için de stratejik bir dönüşüm süreci başlatmaktadır.
Raporun tamamına aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
