Karbon Ayak İzi Nedir?
Karbon ayak izi; her bireyin ürettiği, ulaşım ve ısınma amacıyla tükettiği enerji de dahil olmak üzere, bütün faaliyetleri sonucunda atmosfere salınmasına sebep olduğu karbon miktarının ölçüsüdür. Diğer bir deyişle insan faaliyetleri sonucu oluşan sera gazlarının karbondioksit cinsinden değerinin hesaplanmış halidir. İnsanların doğada bıraktığı bir izdir. Bu sebeple ayak izi terimi kullanılır.
Kontrollü Plastik Kullanımı ile Karbon Ayak İzimizi Nasıl Azaltabiliriz?
Plastik hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline geldi; hayatımıza giren plastikleri sıfırlamamız mümkün olamayacağı bir gerçek. İlaç ambalajlarının plastik olarak yapılmasının sadece maliyet avantajı yok ilaç ambalajda plastik ve çeşitlerini kullanmanın içerisindeki kimyasal bileşeni korumaktan, ışık ve neme karşı daha iyi bariyer özelliğine kadar birçok avantajı mevcut. Peki plastiği hayatımızdan tamamen çıkaramayacağımıza göre karbon ayak izimizi ve dünyaya karşı sorumluluğumuzu nasıl yerine getirebiliriz? Aslında çoğumuz ne kadar plastik kullandığımızın ve plastik atıklarımızı azaltmak için neler yapabileceğimizin farkında değiliz.
Bugüne kadar üretilmiş plastiklerin neredeyse tamamı, çevrede 1000 yıla kadar kaldığı için bugün de varlığını sürdürüyor ve her yıl yaklaşık 335 milyon ton plastik üretiyoruz; bu, kabaca tüm insanlığın toplam ağırlığına eşit! Plastiğe bağımlılığımız çevreye zarar veriyor; her yıl 13 milyon ton plastiğin okyanuslara girmesi, 2050 yılına kadar balıktan daha fazla plastik olacağı anlamına geliyor! Kullandığımız plastiğin %50 gibi büyük bir kısmı tek kullanımlık olduğundan, basit değişiklikler yaparak ürettiğimiz plastik kirliliğinin miktarını büyük ölçüde azaltabiliriz.
Plastik ayak izinizin boyutunu azaltmanıza yardımcı olacak bazı ipuçları ve öneriler:
- Ölçün
Başlamak için, ürettiğiniz atık miktarını ölçmek harika bir başlangıç noktasıdır. Bu, plastik atıkların temel kaynaklarını belirlemenize yardımcı olabilir ve dikkate almadığınız plastik kullanım alanları hakkında düşünmenizi sağlayabilir:
Daha sonra plastik indirgemenin dört kuralına geçebilirsiniz:
- Reddet
Bu, plastik atıklarınızı azaltmanın en kolay yoludur. Aşağıdakiler gibi tek kullanımlık plastikleri teklif edildiğinde reddetmeniz yeterlidir:
Pipetler – Teklif edildiğinde geri çevirerek veya yeniden kullanılabilir veya biyolojik olarak parçalanabilen bir alternatif isteyerek plastik ayak izinizi azaltın
Plastik poşetler – Birleşik Krallık’ta hâlâ yılda 2 milyarın üzerinde tek kullanımlık plastik poşet kullanılıyor. Ömür boyu bir çanta kullanın, unutmamak için yedek çantaları uygun yerlerde saklayın veya yanınıza daha büyük çantalar alın, böylece o kuruşları kurtarabilir ve plastik poşetleri reddedebilirsiniz.
Kahve fincanları – Kendi yeniden kullanılabilir kahve fincanınızı kullanmak, kahve fincanı atığını azaltmanıza yardımcı olabilir.
Plastik bardaklar – yeniden kullanılabilir alternatiflere göre israftır ve daha az hoştur; bunun yerine yeniden kullanılabilir bir su şişesine veya bir çalışma kupasına yatırım yapın.
Pipet, plastik çatal-bıçak ve karıştırıcı gibi tek kullanımlık çatal-bıçaklar ve karıştırıcılar kullanılıp, bir kullanımdan sonra atılıyor. Yeniden kullanılabilir veya daha çevre dostu alternatifler lehine bunları geri çevirin.
- Azalt
Tek kullanımlık plastikleri ilk kez reddettikten sonra, bir sonraki adım her gün kullandığınız plastikleri ve kullandığınız miktarı azaltmanın yollarını düşünmektir. İşte bazı ipuçları:
Biyobozunur Pamuk Çubukları – Plastik pamuklu çubuklar, plaj çöpünün en büyük on türünden biridir ve genellikle yanlış bir şekilde tuvalete atıldıkları için okyanusu kirletirler. Biyolojik olarak parçalanabilen alternatifler, plastik atıklarınızı daha da azaltmanıza ve denizdeki yaban hayatını korumanıza yardımcı olur.
Plastik Mikrofiberlerden Kaçının – Satın aldığınız yeni (veya ikinci el) giysilerin uzun süre dayanmasını sağlarken, giysilerin yapıldığı malzemeyi de göz önünde bulundurun. Polyester, akrilik ve naylon giysiler her yıkama sırasında plastik mikro lifler döküyor ve bu da okyanusu kirletiyor. Her yıl bu kıyafetlerden çıkan yarım milyon ton plastik mikrofiber okyanuslara ulaşıyor! Yün ve keten gibi çevreyi kirletmeyen ve zamanla biyolojik olarak bozunacak doğal malzemelerden yapılmış giysiler satın almak, plastik etkinizi azaltmanıza yardımcı olabilir.
Sabun ve Şampuan – Plastik şişelerin tek kaynağı içme suyu değildir, banyo onlarla doludur. Mutfaktaki ve dışarıdaki atıklarımızı geri dönüştürme konusunda giderek daha iyi olmamıza rağmen, banyo ambalajlarımızın yalnızca %50’sini geri dönüştürüyoruz.
Plastik gıda ambalajlarından kaçının – Plastik yerine kağıt torbalarda gelen taze ekmek gibi ambalajı en az olan ürünleri seçmeye çalışın. İmkanınız varsa, plastik içermeyen gıda satın almanın en kolay olduğu yerel çiftçi pazarına gidin (kendi çantanızı almayı unutmayın). Ayrıca seçili süpermarketlerde ‘Plastiksiz’ logosunu aramaya başlayabilirsiniz.
- Yeniden kullan
Kaçınamayacağınız plastikleri yeniden kullanmanın birçok yenilikçi yolu vardır. Aşağıda bazı önemli noktaları bir araya getirdik:
Eski diş fırçalarını saklayın ve banyonuzu fırçalamak ve yıkamak için kullanın
Boş plastik süt kutularını ve margarin kaplarını evin çevresinde depolamak, bitki saksıları/tabakları, kuş besleyicileri ve hatta sulama kabı olarak kullanın!
Jilet gibi tek kullanımlık ürünler yerine daha dayanıklı ürünleri tercih edin
Ekmek veya meyve ve sebzelerden aldığınız plastik poşet ambalajlarını sandviç poşeti olarak veya yiyecek atıklarınızı saklamak için yeniden kullanın
- Geri Dönüşümü Destekle
Geri dönüşüm günlük hayatımızın bir parçası olmalıdır. Çoğumuzun evlerde sağladığı geri dönüşüm koleksiyonları vardır.
Neleri geri dönüştürebileceğinizi ve neyi geri dönüştüremeyeceğinizi bilin – Ambalaja baktığınızdan ve geri dönüşüm logolarına dikkat ettiğinizden emin olun. Her bölgenin kendine ait geri dönüşüm kuralları olacaktır; bu nedenle, elinizden geldiğince bu kurallara uymaya çalışın.
Kirlenme – Geri dönüşümde kalan herhangi bir yiyecek veya içecek kalıntısı kirlenmedir. Bir yükte yeterli miktarda kirlilik varsa tamamı reddedilir. Bu kalıntıyı gidermek için teneke kutularınızı, şişelerinizi ve kaplarınızı geri dönüşüme koymadan önce durulayın. Uzun sürmez ve mümkün olduğunca verimli bir şekilde geri dönüşüm yapmanıza, karbon etkinizi azaltmanıza ve gereksiz ayırma ihtiyacını azaltarak belediyenin parasından tasarruf etmenize yardımcı olacaktır. Su, içindeki kağıt/kartonu kirlettiği için geri dönüşüme koymadan önce kuruduğundan emin olun.
https://www.carbonfootprint.com/plastic_waste.html#:~:text=Simply%20turn%20down%20single%20use,a%20reusable%20or%20biodegradable%20alternative
